Mor Kaftanlı Selanik – Yılmaz Karakoyunlu

     Akıllarda ve yüreklerde yer eden siyasi ve toplumsal olayları romanlarında işleyen Yılmaz Karakoyunlu, Mor Kaftanlı Selanik romanında milyonlarca insanın hayatını etkileyen mübadeleyi konu olarak ele almış.

     Kısaca hatırlatmak gerekirse mübadele, Lozan Antlaşması’nın bir uzantısı olarak 1923 yılında düzenlenen bir sözleşmece iki halkın zorunlu göçe tabi tutulmasıydı. Anadolu topraklarında yaşayan yaklaşık 1.5 milyon Yunan ile, Selanik, Girit ve Drama gibi Yunan topraklarında yaşayan 500.000 civarı Müslümanın yer değiştirme esasına dayalı göçü nereden bakarsanız bakın oldukça dramatik.

     Yazar, Mor Kaftanlı Selanik romanına mübadelenin kararlaştırıldığı döneme dair küçük bir bilgilendirme yaparak başlıyor. İçinde bulunulan durum kısaca özetlendiği için kitabın, tarihi roman okumayı sevmeyenlerin bile ilgiyle takip edeceği bir eser olduğunu söyleyebilirim.
     Kitap; Ankara, Mürefte, Lozan, Girit, Selanik, Drama, Eyüp, Resmo, Şarköy, İzmir gibi mübadeleden direkt etkilenen şehir ve ilçelerde geçiyor. Her bölüm farklı bir bölgede yaşananların kısa bir aktarımı yapılmış ve kitap oldukça fazla hayata dokunacak şekilde ele alınmış.

     Kendinizi sayfalar arasında dolaşırken birçok karakterin yerine koyup o günler hakkında duygudaşlık yapma şansı bulabiliyorsunuz. Özellikle göçün başladığı ve insanların sevdiklerinden aniden koparıldığı bölümler hüznü bir cisim gibi üzerinizde hissedeceğiniz etkiye sahip.

     Aşk, sadakat, dostluk, kardeşlik, din, özgürlük, sorumluluk, vicdan, sevgi ve hasretle bezeli insanlık halleri o kadar akıcı işlenmiş ki Yılmaz Karakoyunlu’nun kalemine hayran kalmamak elde değil.

     Selanik’ten göç edip İstanbul’a yerleştirilen mübadil bir büyükbabanın torunu olduğum için Mor Kaftanlı Selanik benim için sıradan bir okurdakinden daha etkileyici bir okuma haliydi diyebilirim. Aile büyüklerimizden aktarılanlarla kitapta yer alan hikâyeleri karşılaştırdığımda basit bir kurgudan çok o dönemin yaşanmışlıklarını adeta günlük okuyormuş gibi gözlerim yaşararak okudum diyebilirim.

     Mor Kaftanlı Selanik, sadece Cumhuriyet döneminin en etkileyici toplumsal olaylarından biri hakkında değil, neredeyse bütün insani duygular ışığında oluşturulmuş bir eser. Kalbinizi ısıtacak, yer yer hüzünleneceğiniz ve insan olmanın vicdani boyutu hakkında sıkça düşüneceğiniz akıcı bir roman okumak istiyorsanız eğer kitap tam size göre!