Masallar – La Fontaine

     Masal türünün akla gelen ilk isimlerinden Jean de La Fontaine, 1621- 1695 yılları arasında yaşadı. Dönemin halk hikayelerinden beslenerek ve sık sık mitolojik hikayelerden esinlenerek kaleme aldığı 200’ü aşkın masalı yüz yıllar geçmesine rağmen çocuk edebiyatının yapı taşı olma özelliğini sürdürüyor.

     Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları’nın, Hasan Ali Yücel Klasikler Dizisi kapsamında yayımladığı Masallar, La Fontaine’in kaleme aldığı 12 kitap ve ölümünden sonra kitaplarına eklenen 3 masaldan oluşuyor. Tam bir külliyat özelliği taşıyan eserin çevirisini, ülkemiz edebiyat dünyası için kıymetli hizmetler vermiş Sabahattin Eyüboğlu gerçekleştirmiş.

     Klasik kategorisinde nitelendirilen kitapları okuyacağım zaman genellikle İş Bankası Kültür Yayınları gibi köklü ve bir kitap basımının her aşamasında özenli davranan yayınevlerini tercih ediyorum. Çevirmenin dile hakimiyeti, özenli çalışması ve günümüze uygun anlaşılır çeviriler ortaya koyması kitabın okunurluğu açısından en az yazarın dili kadar etkili oluyor. Bence bu eserlerin yüz yılları aşan ölümsüzlüklerinin en büyük payı kitabı anlaşılır kılan çevirmenlerde.

     Sabahattin Eyüboğlu, kitabın ilk sayfalarında La Fontaine ve Masalları ile ilgili;
     “Bütün ünlü yazarlar gibi La Fontaine’i de herkes şundan bundan dinlediği, bilir gibi olduğu için okumaz; çocukluğundan beri bildiği birkaç masalıyla kalır. Onları bile kendince değil, şunun bunun anladığı gibi anlatır: Cimri karınca serseri ağustosböceğini kovmuş, kurnaz tilki budala kargayı aldatmış, güçlü kurt güçsüz kuzuyu yemiş…” diyor. Kitabı okuma sebebim tam olarak buydu. Kulaktan dolma, tam olarak hatırlamadığım ve çocukken okuyup 20 yılı aşkın süre önce kitaplığıma eklediğim La Fontaine’i bir kez de yetişkin zihnimle anlayarak okumak istedim.

     Kitabı okuduğunuz zaman hepimizin aklında yer eden Tavşanla Kaplumbağa gibi öğüt veren fablların haricinde, daha şiirsel kaleme alınmış; zafer sarhoşluğu, dalkavukluk, açgözlülük gibi çocuk dünyasından uzak duyguları eleştirel masal çokluğu sizi şaşırtabilir. Özellikle 8. Kitap adeta o devrin devlet adamlarını eleştirir nitelikte. Hoş kitabı okuduğunuzda fark edeceğiniz bir diğer durum 1600’lü yıllarda kaleme alınan eleştirilerin günümüz dünyasında bile hala daha geçerli olduğu. Keşke masalları kulaktan dolma hatıralarımızla değil de yazarın masal başında ya da sonunda verdiği mesajları özümseyerek bir kez daha okusak.

     La Fontaine kitabın önsözünde; “Alışkanlıklarımızı düzeltmek zorunda kalmaktansa baştan iyi olmalarını sağlamaya çalışmalıyız. Bunun için de masallardan daha yararlı hangi yol bulunabilir? Bir çocuğa deyin ki, Crassus Perslere karşı giderken, nasıl çıkacağını düşünmeden düşman ülkesine girdi; bu yüzden de bütün çekilme çabaları boşa gidip ordusuyla birlikte mahvoldu. Aynı çocuğa bir de şunu söyleyin: Tilki ile teke su içmek için bir kuyunun dibine inmiş; tilki tekenin sırtını, boynuzlarını merdiven gibi kullanıp dışarı çıkmış; tekeyse inerken nasıl çıkacağını düşünmediği için kuyuda kalmış; demek her iş yaparken sonunu düşünmek gerek. Şimdi sorarım size: Bu iki örnekten hangisi çocuğu daha çok etkiler?” diyor.

     Çocuklara insan olmanın erdemli ve dürüst yanlarını aşılayan masallar kadar çocuk kitaplarında rastlamayacağınız ve sizi düşündürecek masalları da içinde barındıran Masallar’ı mutlaka kitaplığınıza eklemenizi öneriyorum.