Gulyabani – Hüseyin Rahmi Gürpınar

Gulyabani, Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın sinemaya uyarlanan romanlarından biri. Yazarın Garaip Faturası Külliyatında yer alan roman Süt Kardeşler filmi ile oldukça geniş bir izleyici kitlesi tarafından beğeniyle seyredildi ve izlenmeye devam ediyor. Peki Gulyabani romanı, sinema uyarlaması filmi gibi, neredeyse her eve konuk oldu mu? Bu durum biraz tartışılır…

     Televizyon, geniş bir kitle tarafından hayatın merkezine konulmuş durumda. Kitaplar için durum ne yazık ki böyle değil. Sayıca çok az ailede kitaplıklar televizyon ünitesi kadar merkezi bir yere konuyor malumunuz. Bu yüzden çoğu aile beğeniyle seyrettiği dizi ya da filmlerin kitaplardan uyarlandığından bile habersiz.

     Kimi zaman, insanların beğeniyle seyrettiği filmlerin kitaplarını okumaları durumunda; okumanın basit bir eylemden çok tutkulu bir durum olduğunu anlayabileceklerini düşünüyorum. “Kitap okumak istiyorum ama beğeneceğim bir kitap bulamıyorum.” diyenlerdenseniz izlediğiniz film, dizi uyarlaması kitaplarla küçük bir adım atabilirsiniz.

     Süt Kardeşler, Gulyabani romanının bire bir ekrana aktarıldığı uyarlama filmlerden değil. Film ve kitap aynı konu doğrultusunda ilerlese de benzer karakterler, mekan ve birebir alınan bazı kısımlar haricinde genel anlamıyla büyük farklılıklar taşıyor. Filmde romanın eleştirel yönü yüksek doz mizah ve karakter zenginliği ile harmanlanıp ekrana uyarlanmış ve adeta yeni bir senaryo olarak karşımıza çıkartılmış.

     Gulyabani romanında Hüseyin Rahmi içinde bulunduğu toplumun batıl inançlara olan ilgisini ve doğa üstü varlıklara olan saplantısını bir kez daha eleştirel bir göze ele almış. Bu kez cinler, periler ve daha önce görülmemiş heybetli bir Gulyabani, Muhsine Hanım’ın çalışmak için götürüldüğü tuhaf bir köşkte karşımıza çıkıyor.

     Çalışanlarının neredeyse her adımını hurafelere dayanarak attığı köşkün, akıl sağlığı pek de yerinde olmayan sahibesine dair gizemler o kadar ustaca ele alınmış ki yazarın kalemine bir kez daha hayran kalmamak elde değil.

     Açıkçası kitapla film arasında büyük farklar olduğunu anladığımda kitap çok daha büyük bir merak uyandırdı. Gulyabani’de karakter sayısı Süt Kardeşler filmine nazaran oldukça az. Kitap köşke çalışmaya gelen Muhsine Hanım ve ona bu tuhaf köşkün adetlerini öğretmeye çalışan iki hizmetçi arasında geçiyor.

     Gizemli olaylar, bakmanın bile yasak olduğu odalar, dolunayda yapılan tuhaf toplantılar kitabın her sayfasında okuyucunun ilgisini bir kez daha cezbediyor.

     Kitabı Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları’nın Türk Edebiyatı Klasikleri Dizisi baskısından okudum. Türk ve Dünya Edebiyatı klasiklerini eğer seri kapsamındaysa İş Bankası Kültür Yayınları’ndan okumayı tercih ediyorum. Bir kitabı severek okumakta editörlerin, çevirmenlerin hatta punto seçiminin bile önemi olduğunu düşünüyorum. Bu yüzden yayınevi tercihlerimi en doyurucu edisyonu sunanlardan yana seçmemin haklı sebepleri var.

     Kitabın Sunuş bölümünde Hüseyin Rahmi’ye bir okuru tarafından yazılmış mektup yer alıyordu. Bu mektuptaki küçük bir kısım kitabın içeriği, hangi amaçla yazıldığı ve size neler vaat ettiğini ortaya koyuyor aslında.

“Beni vaktiyle okuttular, biraz mürekkep yalattılar. Her eserinizden az çok keyif alırım. Fakat benim bir merakım vardır: Sevdiğim hikayeleri kendi kendime okumam, yaşıtım birkaç hanımnineyi etrafıma toplayarak yüksek sesle onlara okurum. Romanın onların saf idraklerini lezzetlendiren açık, samimi noktalarında bu acuzenin de hazzının sonu olmaz. Fakat bizde maalesef her hanımnine, Schopenhauer’un dünyayı siyah gözlükle gösteren bıktırıcı felsefesinin aksettiği satırlardan anlam çıkarabilecek bir zihin terbiyesine sahip değildir. İşte sizden bu okuma yazma bilmeyen hanımninelerin sohbet meclislerinde okunacak, yani bu tandır küllerini neşelendirecek bir hikaye yazmanızı rica ediyorum. Tefekkür kabiliyetleri gibi eğlenceleri de pek sınırlı olan bu zavallılara edeceğiniz bu hizmetin sevabı büyüktür.”

     Henüz tanışmamış olanlarınızın Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın yarattığı bu efsunlu dünyaya bir an önce adım atmanız dileğiyle…